o poziomie bezrobocia w UE
Stopa bezrobocia to prawdopodobnie najpowszechniej znany wskaźnik makroekonomiczny. Jednocześnie niekoniecznie wiadomo jak się oblicza, ile wynosi w krajach Unii, ale też jakie konsekwencje są z niskiego bezrobocia.
Definicja bezrobocia
Prawdopodobnie najtrafniejszą definicją bezrobocia to wskazanie, że jest to zbiorowy brak zarobkowych możliwości zatrudnienia przez osoby zdolne do i szukające pracy. Jednocześnie w celach statystycznych przyjmuje się, że stopa bezrobocia to osoby bezrobotne (w stanie bezrobocia) w stosunku do siły roboczej (sumy zatrudnionych i bezrobotnych).
Kłopotliwe jest ustalenie kim w zbiorowości jest osoba bezrobotna. Trudne do doprecyzowania jest czy np. osoba zatrudniona na czarno i zarejestrowana w urzędzie jest bezrobotna albo czy szukanie pracy przez słupy ogłoszeniowe jest rzeczywistym szukaniem pracy. Przyjmuje się więc arbitralną definicję bezrobocia, która uwzględnia takie elementy jak wiek, sposób szukania pracy czy czas „bycia” bez pracy. Oznacza to, że inna stopa bezrobocia będzie od Głównego Urzędu Statystycznego, a inna od innych ośrodków badawczych.
W większości państw europejskich przyjmuje się, że bezrobotni to osoby zarejestrowane jako bezrobotne (w urzędach pracy). W Stanach Zjednoczonych bada się odpowiednio duże grupy obywateli w ramach ankiet. Uzyskany wynik ekstrapoluje się na całe społeczeństwo.
W kontekście poziomu bezrobocia w Unii Europejskiej należy znać definicję Europejskiego Urzędu Statystycznego (Eurostat). Przyjmują, że są to osoby spełniające następujące warunki:
- są w wieku od 15 do 74 lat,
- nie pracują,
- szukały pracy w ciągu ostatnich 4 tygodni,
- są gotowe do podjęcia pracy w ciągu 14 dni.
Warto przy tym wskazać, że Eurostat bada również bezrobocie długoterminowe (dłuższe niż rok), młodych osób i podaje osobne statystyki. W celu uzyskania danych gromadzi się zarówno dane z rejestrów urzędów pracy, jak i ankiet.
Stopa bezrobocia w Unii Europejskiej
W roku 2020 bezrobocie wyniosło średnio w Unii 7,1% (bez Wielkiej Brytanii). Co ciekawe, w krajach strefy euro było to 7,8%. W porównaniu do 2019 roku bezrobocie nieznacznie wzrosło. Jednocześnie są zauważalne bardzo duże dysproporcje w różnych państwach.
Najwyższe bezrobocie wśród państw-kandydatów do Unii ma Macedonia Północna (16,4%). Państwem Unii Europejskiej i strefy euro o najwyższym bezrobociu jest Grecja (16,3%). Kolejne miejsca zajmują również państwa strefy euro (Hiszpania, Włochy). Natomiast najniższą stopę bezrobocia odnotowały Czechy (2,6%), Polska (3,2%), Niemcy i Holandia (po 3,8%). Warto przy tym wskazać, że Polska i Grecja to jedyne kraje UE w których spadła stopa bezrobocia w porównaniu do 2019 roku.
W ramach omawiania statystyk o bezrobociu zapomina się często o bezrobociu osób młodych. Okazuje się, że w tych krajach Unii gdzie bezrobocie było stosunkowo niskie, tam osoby do 25 roku życia częściej w ostatnim czasie są bezrobotne. Niektórzy uznają, że w krajach o wysokim bezrobociu już młodzi ludzie byli bezrobotni, więc ostatnia sytuacja gospodarcza nie miała tak dużego wpływu jak lata innych kłopotów tych państw.
Warto też przy tym wskazać na istnienie tzw. krzywej Phillipsa. Zgodnie z nią im wyższa stopa bezrobocia, tym inflacja płac (rozumiana też jako inflacja cen) jest niższa. Należy mieć świadomość, że nie jest to absolutnie prawdziwe prawo i najlepiej działa w krótkim okresie. Niemniej to właśnie państwa o najniższym bezrobociu (Polska i Czechy) odnotowują trochę wyższą niż średnia inflację.
